ÇOCUKLARDA DİŞ GICIRDATMA

Çocuklarda diş gıcırdatmanın patolojik belirtileri yetişkinler kadar süratli olmadığından, tanı koymak oldukça zordur. Ebeveynlerin, çocuğu uyku sırasında gözlemlemeleri ya da çocuğun diş gıcırdatma seslerinden rahatsız olmaları sonucu fark edilir. Bebeklerde Bruksizm’in, süt dişleri karşılıklı olarak sürdükten sonra karşılıklı süren yeni dişleri temas ettirme isteğiyle arttığı bildirilmiştir. Ayrıca, çıkan sesin bebeklerin hoşuna gidip bu alışkanlığı ilerletmesi sonucu olduğu, aynı şekilde daimi dişlere geçiş yaşı olan 5–8 yaş civarında da diş çıkartma gibi nedenlerden kaynaklanan ağrıya tepki olarak, ağrıyı hafifletmek amacıyla çocuklar dişlerini sıkmakta veya gıcırdatmaktadır. Bazı hallerde de alt ve üst dişlerin düzgün şekilde hizalanmaması buna neden olmaktadır. Stres, diş sıkma veya diş gıcırdatmada büyüklerde olduğu gibi en önemli nedenlerden biridir. Örneğin çocuk bir sınav ya da yapacağı bir gösteri nedeniyle veya rutin yaşamındaki bir değişimden (örneğin kardeşinin olması, taşınma, öğretmen değişikliği) dolayı stres yaşıyor olabilir. Diş gıcırdatmanın bu en yaygın nedenleri çoğu çocukta zaman içinde kendiliğinden kaybolmaktadır. 

Çocuk ebeveynleri genellikle çocuklarının dişlerinin neden gıcırdattığını bilmemenin verdiği bir korku sonucu kliniklere korkuyla başvurular. Bruksizm önümüzdeki yıllarda daha fazla hasta sayısıyla ortaya çıkacak bir rahatsızlıktır. Modern dünyanın getirdiği sorunların dışa vurumu denebilecek bir rahatsızlık olduğuna şüphe yoktur. Genellikle çocuklardaki problem iz bırakmadan ve tedavi almadan kendiliğinden geçer ama inatçı durumlarda vardır. İnatçı durumlarda tedavi sürecine hemen tespit edildiği anda başlanmalıdır. Başlanmazsa birçok sorunların kademeli olarak yaşanır. Genel olarak diş gıcırdatma çocuğun dişlerine zarar vermez. Çoğunlukla herhangi bir etki bırakmadan kaybolsa da, sabahları hafif baş ağrısı veya kulak ağrısına neden olabilir. Ancak diş gıcırdatma asıl olarak çocuğun etrafındaki kişileri üzer ve rahatsız eder. Bazı aşırı hallerde uykudaki diş gıcırdatmaları diş minesinin zedelenmesine, bunun sonucunda ısıya karşı hassasiyetin artmasına, dişlerde kırılmalara, yanak ısırmalarına, dişeti çekilmelerine ve yüz\eklem ağrılarına ve temporomandibuler eklem sorunlarına neden olabilmektedir.

Anne-baba çocuğunun dişlerini gıcırdattığını düşünüyorsa, öncelikle diş hekimini ziyaret ederek diş minelerinin ve dişlerin herhangi bir zarar görüp görmediğini belirlemelidir. Diş hekimi muayenesinde diş gıcırdatmanın anatomik bir nedenden mi, yoksa psikolojik nedenlerden mi kaynaklandığını belirleyecek ve uygun bir tedavi planı önerecektir. Çoğunlukla Bruksizm hiçbir tedaviye gerek kalmaksızın kendiliğinden kaybolur. Ancak dişler ve çenede herhangi bir rahatsızlık oluşmasını önlemek amacıyla anne-babanın dikkatli olması ve diş hekimi muayenelerini aksatmaması gereklidir. Diş gıcırdatmanın çocuğun yüz ve çenesinde ağrılara neden olması veya dişlerin zarar görmesi durumunda diş hekimi gece takması için özel bir diş koruyucu verebilir. İster fizyolojik, ister psikolojik nedenlerden kaynaklansın, uyku öncesinde çocuğun gevşemesi ve rahatlaması diş gıcırdatmayı kontrol etmesine yardımcı olabilir. Ilık bir banyo almak, kısa bir süre rahatlatıcı bir müzik dinlemek veya kitap okumak çocuğun gevşemesine katkıda bulunabilir. Diş gıcırdatmaya stresin neden olması durumunda çocuğun neden gerginlik yaşadığını anlamaya ve bunun üstesinden gelmesi için yardımcı olmaya çalışmak gereklidir. Çocuğun duygusal durumundan endişe ediliyor ve ebeveyn yardımıyla aşılamayacak duygusal gerilimler yaşadığı düşünülüyorsa, bir çocuk psikiyatrisi uzmanı hekimden yardım alınması gereklidir. Hekim, çocuğun psikolojik durumunu değerlendirerek stres nedenlerini belirler ve uygun tedavinin başlatılmasını sağlar.

Bağırsak parazitlerinin de diş gıcırdatmaya neden olabileceği de birkaç araştırmada görülmüştür. Dışkı veya kan testleri yapılarak sorun kaynağının bağırsak parazitleri olduğu teşhis edildiğinde tedaviye başlanır. Tedavi sonrası diş gıcırdatma da kendiliğinden geçecektir.

Çocukluk çağında görülen diş gıcırdatmalar çoğunlukla en geç ergenlik döneminde sona erer. Daimi dişler süt dişlerine nazaran ağrıya karşı çok daha hassas olduğundan çocukların çoğu ise süt dişlerinin yerini kalıcı dişler aldıktan sonra diş gıcırdatmayı bırakır. Diş gıcırdatmanın stresten kaynaklanması durumunda, stres sona erene kadar devam eder.

Emine NALÇACI MAVİŞ